محمدجواد تندگویان

محمّدجواد تندگویان
وزیر نفت ایران
مشغول به کار 3 مهر 1359 – 14 مرداد 1360
رئیس‌جمهور	ابوالحسن بنی‌صدر
نخست وزیر	محمدعلی رجایی
پس از	علی‌اکبر معین‌فر
پیش از	محمد غرضی
اطلاعات شخصی
تولد	محمّدجواد تندگویان 26 خرداد 1329 تهران، ایران
مرگ	نامشخص عراق
ملیت	ایران
همسر	بتول برهان اشکوری (از 1352)[1]
فرزندان	4: محمدمهدی، هاجر، مریم، هدی[1]
محل اقامت	خانی‌آباد، تهران (خانه پدری)
محل تحصیل	دانشکده نفت آبادان مرکز مطالعات مدیریت ایران
پیشه	مهندس نفت، مدیر تولید
کابینه	کابینه? محمدعلی رجایی
دین	اسلام شیعه
خدمت نظامی
وفاداری	ایران
خدمت/شاخه	نیروی زمینی ارتش
سال‌های خدمت	1352–1351 و 1354–1353
درجه	سروان (سرباز مهندس)[2] سرباز صفر
یگان	پالایشگاه تهران فرماندهی پشتیبانی منطقه 2 شیراز[2]

محمّدجواد تندگویان (26 خرداد 1329 — ؟)^[3] وزیر نفت ایران در کابینه? محمدعلی رجایی بود که در سال 1359 توسط نیروهای ارتش عراق اسیر شد و پس از سال‌ها در اسارت کشته شد.^[3]

سال‌های آغازین زندگی

تندگویان در کودکی

محمّدجواد تندگویان در 26 خرداد 1329 در خانی آباد تهران به دنیا آمد. پدر او جعفر تندگویان، یک مغازه کفاشی در میدان بهارستان داشت.^[3] نزدیکی مغازه جعفر تندگویان به مجلس شورای ملی باعث شده‌بود که او در جریان‌های سیاسی حضور داشته باشد. پدر تندگویان مصدقی بود و بعدتر در خانه عکس آیت‌الله خمینی را به دیوار زده‌بود.^[4]

محمّدجواد تندگویان در سال 1336 به مدرسه رفت و تا سال 1341 دوره دبستان را به‌پایان برد. همزمان از پدرش تعلیمات قرآن را یاد گرفت و با شرکت در مسجد بینایی و هیئت‌های مذهبی با مفاهیم دینی آشناتر شد. در سال 1342 با ثبت‌نام در مدرسه جعفری اسلامی وارد دوره دبیرستان شد و تحت تأثیر قیام 15 خرداد، با اندیشه‌های آیت‌الله خمینی آشنا شد.^[3] تندگویان در سال 1346 مدرک دیپلم خود را اخذ کرد.^[3] او پس از تحصیل توانست امتیاز لازم استفاده از سهیمه بورسیه بانک ملی ایران برای اعزام به خارج از کشور را به‌دست آورد، اما به دلیل این که در مصاحبه مذهبی متعصب شناخته‌شد از فهرست کنار گذاشته‌شد.^[5]

جوانی تا انقلاب

تحصیل در دانشکده نفت آبادان و فعالیت‌های دانشجویی

تندگویان در دوران دانشجویی (نفر سمت راست)

تندگویان در نیم‌سال اول سال تحصیلی 1348–1347 به عنوان دانشجوی دوره کارشناسی مهندسی پالایش وارد دانشکده نفت آبادان شد. به‌گفته هم‌دانشکده‌ای‌اش احمد اجل‌لویان، او از دانشجویان ممتاز دانشکده بود و فردی بذله‌گو و خوش‌مشرب بود. تندگویان همچنین در فن خطابه مهارت داشت.^[5] او پس از مدت کوتاهی به انجمن اسلامی دانشجویان پیوست و از اعضای فعال این انجمن شد.^[3]

او و دوستانش در انجمن اسلامی چهره‌هایی مانند علی شریعتی، مرتضی مطهری، محمدتقی جعفری و محمود فرشچیان را به دانشکده خود دعوت کردند و سخنرانی‌هایی برای آن‌ها ترتیب دادند.^[3][4] تندگویان در کتابخانه دانشکده نیز فعال بود و در تدوین کتاب «چهار زندان انسان» که پیاده‌شده سخنرانی‌های علی شریعتی در دانشکده نفت از روی نوار بود مشارکت داشت.^[4] در نامه‌ای که اداره ساواک آبادان در تاریخ 30 فروردین 1350 برای تهران نوشت آمده‌است: «به تازگی چند نفر به سرکردگی محمّدجواد تندگویان به دلایلی که عمالشان بی‌تأثیر از دانشجویان دانشگاه‌های دیگر مثل پلی‌تکنیک تهران نیست، پای سخنرانانی مثل شریعتی،‌ هاشمی‌نژاد و حجازی را به دانشگاه بازکرده‌اند و علیه ریاست دانشگاه شایعه‌پراکنی می‌کنند».^[2]

به گفته خواهرش فاطمه تندگویان، او «به طور کلی با هیچ گروه سیاسی ارتباط خاصی نداشت» و چندبعدی بود.^[4] کتاب‌های شریعتی، مطهری، جعفری و طباطبایی را با دقت مطالعه و پیگیری می‌کرد و به بازرگان و سحابی علاقه‌مند بود. از یک‌سو با جریان‌های روشنفکری فعالیت می‌کرد و برای جریان فکری شریعتی و حسینیه ارشاد در آبادان تبلیغ می‌کرد و از سوی دیگر، با جریان کارگری و قشر مسجدی و مذهبی سنتی همراه بود.^[4]

او در سال 1351 فارغ‌التحصیل شد.^[3]

خدمت سربازی، زندان و کار